Trong vài năm trở lại đây, Việt Nam nổi lên như một điểm sáng trên bản đồ tiền mã hóa toàn cầu. Không chỉ bởi cộng đồng người dùng cực kỳ năng động, mà còn bởi tinh thần “chịu chơi, chịu học” và khả năng thích ứng nhanh chóng với công nghệ mới. Nhưng liệu từng đó đã đủ để Việt Nam vươn lên trở thành một trung tâm crypto thực thụ của khu vực?
Việt Nam: thị trường crypto sôi động bậc nhất thế giới
Theo báo cáo từ Triple-A, đến năm 2024, Việt Nam có hơn 21% dân số sở hữu tiền mã hóa – đứng thứ 2 thế giới, chỉ sau UAE. Trong khu vực ASEAN, Việt Nam cũng đứng thứ 2 về số lượng người sở hữu crypto với 16,6 triệu người, chỉ xếp sau Thái Lan.
Báo cáo của Chainalysis cũng cho thấy Việt Nam liên tục giữ vị trí số 1 toàn cầu trong bảng xếp hạng Global Crypto Adoption Index hai năm liên tiếp. Chúng ta không chỉ dẫn đầu về khối lượng giao dịch P2P mà còn có lượng người dùng DeFi đông đảo, bất chấp những rủi ro từ thị trường đầy biến động.
Con số hàng triệu người dùng crypto không còn là chuyện viễn vông – nó hiện diện rõ ràng qua từng group Facebook, Telegram, từng buổi offline đông nghịt người, hay thậm chí qua cả những cuộc trò chuyện vỉa hè về “token này, coin kia”. Người Việt có thể không phát minh ra blockchain, nhưng lại nằm trong nhóm “xài nhiều nhất thế giới” – Và điều đó nói lên rất nhiều.
Từ GameFi đến Web3: Người Việt không chỉ dùng mà còn làm chủ cuộc chơi
Câu chuyện không chỉ dừng lại ở việc “dùng nhiều”, mà còn là “làm tốt”. Từ thành công của Axie Infinity cho đến hệ sinh thái Coin68, rồi gần đây là làn sóng các studio Web3 như Ancient8, Ninety Eight,… Việt Nam đang cho thấy mình không hề thua kém các quốc gia mạnh về công nghệ trong khu vực.
Theo thống kê từ Kyros Ventures và Coin68, có hơn 200 dự án Web3 do người Việt sáng lập hoặc đồng sáng lập, trong đó không ít dự án gọi vốn thành công từ các quỹ đầu tư lớn như a16z, Binance Labs, Spartan, Pantera… Thị trường quốc tế bắt đầu nhìn Việt Nam bằng con mắt khác: không còn là nơi outsource code rẻ, mà là nơi sản sinh ra những sản phẩm Web3 có chiều sâu, có người dùng thật và thậm chí… có văn hóa riêng.
Dù không có các chính sách hỗ trợ rầm rộ như Singapore hay Hàn Quốc, các startup Việt vẫn tìm cách vươn lên nhờ vào nội lực và cộng đồng vững mạnh.
Môi trường pháp lý: Chưa mở đường, nhưng cũng không chặn lối
Dù Việt Nam chưa có khung pháp lý cụ thể cho crypto, nhưng có thể thấy thái độ của cơ quan quản lý đang dần chuyển từ “thận trọng” sang “quan sát tích cực”. Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã đề xuất thử nghiệm sàn giao dịch tài sản số tại TP.HCM và Đà Nẵng. Đồng thời, blockchain cũng được đưa vào danh mục công nghệ trọng điểm trong Chiến lược chuyển đổi số quốc gia.
Việc chính phủ chưa “bật đèn xanh” hoàn toàn cũng là điều dễ hiểu, bởi đây là lĩnh vực còn nhiều rủi ro và cần sự thận trọng. Tuy nhiên, nếu Việt Nam có thể triển khai mô hình sandbox – thử nghiệm có kiểm soát, thì sẽ mở ra cơ hội rất lớn cho cả doanh nghiệp lẫn nhà đầu tư.
Nói cách khác, nếu có định hướng đúng và kịp thời, Việt Nam hoàn toàn có thể đón đầu làn sóng dịch chuyển của các công ty Web3, trong bối cảnh nhiều quốc gia châu Á khác như Hàn Quốc, Nhật Bản, Singapore đang siết chặt hơn với crypto.
Đâu là điều kiện cần và đủ để trở thành một crypto hub thực thụ?
Để không chỉ là “quốc gia dùng nhiều crypto”, mà thật sự trở thành trung tâm blockchain khu vực, Việt Nam cần hội tụ đủ 3 yếu tố sau:
- Khung pháp lý rõ ràng và linh hoạt Một trung tâm crypto phải có môi trường pháp lý minh bạch, ổn định, và tạo điều kiện cho đổi mới. Singapore là ví dụ điển hình: kiểm soát chặt, nhưng không triệt tiêu sáng tạo. Việt Nam cần có một hệ thống cấp phép, cơ chế sandbox và bảo vệ nhà đầu tư để giảm thiểu rủi ro và thu hút dòng vốn chính thống.
- Hạ tầng công nghệ và nhân lực chất lượng cao Dù chúng ta có dân số trẻ và nhiều developer tài năng, nhưng vẫn thiếu các chương trình đào tạo bài bản, chưa có hệ thống hỗ trợ tài chính – pháp lý – kỹ thuật để startup phát triển lâu dài. Muốn trở thành hub, Việt Nam phải đầu tư nghiêm túc vào giáo dục Web3 và phát triển nguồn nhân lực chuyên sâu.
- Một hệ sinh thái sôi động và kết nối toàn cầu Các sự kiện như GM Vietnam, Vietnam Tech Impact Summit (VTIS), ETH Vietnam đã góp phần đặt Việt Nam lên bản đồ quốc tế. Nhưng chúng ta cần nhiều hơn nữa: các vườn ươm Web3, những chương trình đào tạo, hackathon, quỹ tài trợ cho nhà phát triển, coworking space dành riêng cho blockchain startup… Một hub thật sự phải là nơi “mọi mắt đều đổ dồn về” khi nói đến crypto.
Nhưng vẫn còn nhiều rào cản cần tháo gỡ
Tất nhiên, hành trình để trở thành một crypto hub thực thụ không dễ dàng. Việt Nam vẫn đang thiếu khung pháp lý rõ ràng, thiếu cơ chế bảo vệ nhà đầu tư, thiếu nhân lực chất lượng cao trong mảng blockchain. Theo Chainalysis, tài sản mã hóa đổ vào Việt Nam trong năm 2023 lên đến 120 tỷ USD, gấp 3-4 lần vốn FDI – nhưng hiện vẫn chưa có cơ chế giám sát hiệu quả.
Ngoài ra, vấn đề nhận thức cũng là một rào cản không nhỏ. Với nhiều người, crypto vẫn gắn liền với “lừa đảo”, “đa cấp tài chính”, hay những cú pump – dump chóng mặt. Nếu không thay đổi được góc nhìn này, thì rất khó để ngành có thể phát triển bền vững, chứ chưa nói đến chuyện trở thành trung tâm khu vực.
|
Tiêu chí
|
Việt Nam
|
Singapore
|
Dubai
|
Hong Kong
|
|
Tỷ lệ chấp nhận crypto
|
Rất cao (21.2% dân số)
|
Cao
|
Tăng mạnh
|
Tăng trưởng ổn định
|
|
Khung pháp lý rõ ràng
|
Chưa hoàn chỉnh
|
Rất rõ ràng (MAS)
|
Rõ ràng (VARA)
|
Mới ban hành 2023
|
|
Sandbox thử nghiệm
|
Đang đề xuất
|
Có từ 2019
|
Đang triển khai
|
Có
|
|
Sự kiện blockchain quốc tế
|
Tăng mạnh (ETH VN, GM VN)
|
Thường xuyên (Token2049)
|
Nhiều sự kiện lớn
|
Thường xuyên
|
|
Số lượng startup Web3
|
200+ dự án
|
300+ dự án
|
100+ dự án
|
Đang phát triển
|
|
Hạ tầng hỗ trợ khởi nghiệp
|
Chưa đầy đủ
|
Rất tốt
|
Tốt
|
Tốt
|
|
Chính sách thuế và ưu đãi
|
Chưa rõ ràng
|
Ưu đãi lớn cho công ty Web3
|
0% thuế doanh nghiệp
|
Chính sách mở sau 2023
|
Bảng so sánh chi tiết giữa Việt Nam và các crypto hub lớn như Singapore, Dubai, và Hong Kong
Kết luận: Cơ hội có – nhưng liệu chúng ta có dám nắm bắt?
Việt Nam đang sở hữu nhiều lợi thế để bứt phá – dân số trẻ, tinh thần khởi nghiệp cao, cộng đồng năng động và vị trí chiến lược tại Đông Nam Á. Tuy nhiên, cơ hội sẽ không chờ mãi. Để tiến xa hơn, không thể chỉ dựa vào sự nỗ lực của startup hay cộng đồng, mà cần thêm một cú hích từ chính sách, từ đầu tư hạ tầng và từ sự đồng hành của các đơn vị truyền thông, giáo dục.
Nếu làm được điều đó, Việt Nam không chỉ là một “thị trường tiềm năng” nữa – mà hoàn toàn có thể trở thành một trung tâm của thế giới Web3 trong tương lai. Ngược lại, nếu chúng ta không hành động sớm, để xây dựng một môi trường pháp lý linh hoạt, nâng cao năng lực cạnh tranh của startup, và kết nối thị trường toàn cầu – thì vị trí “crypto hub châu Á” sẽ rơi vào tay quốc gia khác.
Vậy nên, câu hỏi đặt ra không còn là “Việt Nam có thể?”, mà là “Việt Nam có sẵn sàng hay không?”.